معرفی شغل مهندس پزشکی

مهندسی پزشکی کاربرد علوم مهندسی در حوزه پزشکی برای تشخیص و درمان بیماری ها است. حوزه مهندسی پزشکی به دنبال برطرف کردن نیازهای پزشکی در زمینه طراحی، ساخت و نگهداری تجهیزات و ابزارهای پزشکی برای کاربردهای پیشگیری، تشخیص و درمان بیماریها به کمک علوم مهندسی است.

مهندسی پزشکی کاربرد علوم مهندسی در حوزه پزشکی برای تشخیص و درمان بیماری ها است. حوزه مهندسی پزشکی به دنبال برطرف کردن نیازهای پزشکی در زمینه طراحی، ساخت و نگهداری تجهیزات و ابزارهای پزشکی برای کاربردهای پیشگیری، تشخیص و درمان بیماریها به کمک علوم مهندسی است.

مهندسی پزشکی یک تخصص بین رشته ای است که علاوه بر کاربردهای زیاد آن در تشخیص و درمان، ارتباط نزدیکی با بسیاری از علوم دیگر دارد. این امر باعث افزایش پیچیدگی و جذابیت حوزه مهندسی پزشکی شده است

مهندسی پزشکی یک تخصص بین رشته ای است که علاوه بر کاربردهای زیاد آن در تشخیص و درمان، ارتباط نزدیکی با بسیاری از علوم دیگر دارد. این امر باعث افزایش پیچیدگی و جذابیت حوزه مهندسی پزشکی شده است.

مهندسی پزشکی (به انگلیسی : Biomedical engineering) یکی از تازه‌ترین رشته‌های دنیای تکنولوژی است. این رشته در واقع ترکیبی کارآمد از علوم مهندسی و پزشکی برای کمک به علم پزشکی و بیماران است. در واقع این شغل طی سال‌های اخیر توانسته برای تشخیص و درمان بسیاری از بیماری مفید واقع شود. تمام تجهیزات بیمارستانی که در اتاق عمل و جراحی می‌بینید تا ساخت اعضای مصنوعی بدن یک انسان و تجهیزات لیزر، همگی از جمله فعالیت‌های یک مهندس پزشکی هستند. مهندسی پزشکی به دنبال یاری به حوزه پزشکی در زمینه طراحی، ساخت و نگهداری تجهیزات و ابزارهای پزشکی برای کاربردهای پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری‌ها است. در بسیاری از کشورهای غربی، مهندسی پزشکی یکی از حیاتی ترین رشته‌ها برای پیشرفت مشاغل حوزه پزشکی محسوب می‌شود.

طراحی و ساخت دستگاه‌های آزمایشگاهی و سیستم‌های اندازه‌گیری پزشکی و بیمارستانی و ...

تعمیر و نگهداری و بهینه‌سازی وسایل و تجهیزات پزشکی

خرید و فروش تجهیزات پزشکی

۱- طراحی و ساخت

الف) طراحی و ساخت دستگاه‌های آزمایشگاهی و الکترونیکی و تجهیزات مربوط به آنها

ب) طراحی و ساخت بخش‌های مکانیکی و برقی سیستم‌‌های تصویرگر پزشکی

ج) طراحی و ساخت سیستم‌های اندازه‌گیری پزشکی و بیمارستانی

د) طرحی و ساخت قطعات و اندام مصنوعی بدن و موادی که در طول تشخیص، درمان و معالجات بیماری‌ها به کار می‌رود.

۲- تعمیر و نگهداری و بهینه‌سازی

از دیگر زمینه‌های کاری مهندسی پزشکی میتوان به تعمیر، نصب، راه‌اندازی و نگهداری وسایل مورد نیاز اشاره کرد که واضح است که این نیروی مجرب باید دارای اطلاعات کافی در مورد قطعات و جزییات کار آن وسایل یا دستگاه باشد که در کنار این موارد مساله بهینه‌سازی یا تلفیق دستگاه‌ها و عملکرد آنها نیز مطرح است و دامنه کاربرد این زمینه آنچنان وسیع است که سالانه صدها مقاله در جهان در این زمینه چاپ می‌شود.

۳- خرید و فروش تجهیزات پزشکی

بدون شک صنعت تجهیزات پزشکی، یکی از سودآورترین صنایع جهان است و البته به دلیل شرایط خاص کاربری و درگیر بودن با مقوله سلامت انسان از حساسیت ویژه‌ای برخوردار است.

مهندسان پزشکی تخصص های مختلفی دارند که با توجه به آن وظایف و حوزه کاری آنها نیز متفاوت است. در ادامه به این تخصص ها اشاره می شود.

مهندس پزشکی با تخصص بیوالکتریک کار طراحی، تجهیز و نگهداری دستگاه های پزشکی و یا سفارش آنها از خارج از کشور را برعهده دارد. بیوالکتریک علم استفاده از اصول الکتریکی ، مغناطیسی و الکترومغناطیسی در حوزه پزشکی است. مهندس پزشکی در این تخصص اطلاعات تخصصی مهندسی برق، مهندسی کامپیوتر، مهندسی فناوری اطلاعات و پزشکی را دارد و در کار خود به کار می گیرد. مهندس پزشکی با تخصص بیوالکتریک در حوزه های پردازش علائم حیاتی، پردازش تصاویر پزشکی و تصویربرداری، پردازش صوت وگفتار و طراحی سیستم های گفتار درمانی، مدلسازی سیستم های بیولوژیک، طراحی بخش های الکترونیکی و کنترل اعضاء و اندام مصنوعی ثبت سیگنال های حیاتی و طراحی سیستم های مانیتورینگ بیمارستانی، طراحی و ساخت سیستم های درمانی و آزمایشگاهی پزشکی، طراحی بانکهای اطلاعاتی پزشکی، طراحی سیستم های مورد نیاز در مانیتورینگ و یا جراحی بیمار از راه دور و ایجاد شبکه های تبادل اطلاعاتی بین مراکز آموزشی-درمانی و بیمارستانهای کشور جهت کنترل بیماریهای مسری ، انتقال بیماران و... فعالیت می کند.

مهندس پزشکی با تخصص بیو مکانیک در حوزه علم مکانیک و استفاده از آن در حوزه پزشکی و علوم زیستی دانش و تبحر کافی را دارد. این تخصص مهندس پزشکی از قوانین دینامیک جامدات برای تحلیل های حرکتی، دینامیک سیالات برای ارزیابی جریان های درون محیطهای زیستی، ترمودینامیک و انتقال حرارت برای تحلیل رفتارهای سلولی و انتقال مواد و جرم بین موجود زنده و محیط و رباتیک برای خلق وسایل تشخیصی و درمانی جدید استفاده می کند. به طور کلی این مهندس پزشکی مفاهیم مکانیکی را در زمینه های پزشکی به کار می برد. به عنوان مثال در ساخت‌ دست‌ یا پای‌ سیبرنتیکی‌ و قلب‌ مصنوعی‌ باید یک‌ متخصص‌ بیومکانیک‌ در مورد نحوه‌ حرکت‌ اندام‌های‌ یاد شده‌ نظر بدهد. همچنین‌ در زمینه‌ سازگاری‌ محیط‌ صنعتی‌ و غیرصنعتی‌ با بدن‌ انسان‌ علم‌ بیومکانیک‌ نقش‌ مهمی‌ را ایفا می‌کند.

مهندس پزشکی با تخصص بیومواد با تهیه‌ مواد گوناگون مصنوعی (از قبیل‌ پلیمرها، سرامیک‌ها، کامپوزیت‌ها و مواد فلزی) و طبیعی، طراحی روش‌های ساخت و قالب‌گیری نهایی ماده و در نهایت اصلاح مواد برای کاربرد اختصاصی در پزشکی سر و کار دارد. برخی از کاربردهای این مواد در بدن عبارتند از :

موادی که جایگزین یک بافت یا ارگان خاصی از بدن می شوند و باید رفتارهایی مشابه عضو جایگزین شده در بدن داشته باشند که این مورد بیشتر در کاربرد های مهندسی بافت مطرح است.

موادی که به انجام یک پروسه خاص در بدن کمک می کنند تا یک فرایند در بدن راحت تر انجام بشود مثل انتخاب موادی که مناسب یک حامل دارویی در رهایش دارو باشد تا پروسه دارورسانی در بدن راحت تر انجام بشود.

یا موادی که بعنوان جایگزین اعضای بدن یا در کنار عضوی از بدن،ساخته و بکار برده می شوند،مانند طراحی موادی برای ساخت یک پروتز،بعنوان جایگزین یک ارگان در بدن،و طراحی موادی برای ساخت ارتز،برای کمک و بهبود به عملکرد یک ارگان،که این موارد بیشتر در ایمپلنت و جایگزین های بافتی،مطرح است.

مهندس پزشکی گرایش بیومواد باید درک و فهم درستی از شیمی و فیزیک مواد و محیط بیولوژیک بدن داشته باشد. مهندس پزشکی با گرایش بیومواد با کمک اطلاعات و تخصص خود، نقش مهمی در حل مشکلاتی از این قبیل دارد: جایگزینی و تعویض اعضاء و اندام‌هایی از بدن که بر اثر بیماری یا آسیب، کاربری خود را از دست داده‌اند و به کمک تخصص بیومواد می توان جراحت یا بیماری اعضاء مذکور التیام داد، کاربری و عمل آنها را اصلاح و ناهنجاری یا وضعیت غیر طبیعی آنها را تصحیح کرد.

مهندسی پزشکی با تخصص بالینی همراه با گروهی متشکل از پزشکان، پرستارها و تکنسین ها یک تیم درمانی را تشکیل می دهند. کار اصلی این تخضض مهندسی پزشکی به کارگیری تکنولوژی در فرآیندهای بیماری و بالینی است . این مهندس پزشکی هم چنین تجهیزات مورد نیاز پزشکان و بیمارستان را در زمینه های خاص،طراحی یا تطبیق می دهد. البته تمامی این موارد مستلزم بهره گیری از سیستم های کامپیوتری، به همراه تجهیزات و نرم افزارهای طراحی شده برای کنترل این تجهیزات، جمع آوری اطلاعات وتجزیه و تحلیل آنهاست. بنابراین مهندس پزشکی با تخصص بالینی باید همواره از آخرین تکنولوژی ها و دستاوردهای این حوزه آگاهی داشته باشد.

شاید بتوان تخصص های ذکر شده را به عنوان تخصص های اصلی و پایه مهندسی پزشکی مطرح کرد. البته تخصص های دیگری نیز در این حوزه وجود دارد که به نوعی از دل موارد بالا بیرون آمده است. از جمله آنها می توان به مهندسی بافت، مهندسی ورزش و ... اشاره کرد. به عنوان مثال مهندسی بافت که ارتباط زیادی با تخصص بیومتریال دارد، به استفاده از اصول و روشهای مهندسی و علوم زیستی جهت درک عمیق ارتباط بین ساختمان و عملکرد بافتهای بدن پستانداران در شرایط مختلف سلامت و بیماری و تولید جایگزین های بیولوژیک جهت بازسازی ، حفظ و یا بهبود عملکرد بافتها می پردازد.

برخی از کاربردهای این مواد در بدن عبارتند از :

موادی که جایگزین یک بافت یا ارگان خاصی از بدن می شوند و باید رفتارهایی مشابه عضو جایگزین شده در بدن داشته باشند که این مورد بیشتر در کاربرد های مهندسی بافت مطرح است.

موادی که به انجام یک پروسه خاص در بدن کمک می کنند تا یک فرایند در بدن راحت تر انجام بشود مثل انتخاب موادی که مناسب یک حامل دارویی در رهایش دارو باشد تا پروسه دارورسانی در بدن راحت تر انجام بشود یا موادی که بعنوان جایگزین اعضای بدن یا در کنار عضوی از بدن،ساخته و بکار برده می شوند،مانند طراحی موادی برای ساخت یک پروتز،بعنوان جایگزین یک ارگان در بدن،و طراحی موادی برای ساخت ارتز،برای کمک و بهبود به عملکرد یک ارگان،که این موارد بیشتر در ایمپلنت و جایگزین های بافتی،مطرح است.

مهندسی پزشکی با تخصص بالینی همراه با گروهی متشکل از پزشکان، پرستارها و تکنسین ها یک تیم درمانی را تشکیل می دهند. کار اصلی این تخصص مهندسی پزشکی به کارگیری تکنولوژی در فرآیندهای بیماری و بالینی است . این مهندس پزشکی هم چنین تجهیزات مورد نیاز پزشکان و بیمارستان را در زمینه های خاص،طراحی یا تطبیق می دهد. البته تمامی این موارد مستلزم بهره گیری از سیستم های کامپیوتری، به همراه تجهیزات و نرم افزارهای طراحی شده برای کنترل این تجهیزات، جمع آوری اطلاعات وتجزیه و تحلیل آنهاست. بنابراین مهندس پزشکی با تخصص بالینی باید همواره از آخرین تکنولوژی ها و دستاوردهای این حوزه آگاهی داشته باشد

به طور کلی وظایف اصلی مهندس پزشکی را می توان در موارد زیر خلاصه کرد :

داشتن مهارت و تخصص از مهم ترین عوامل موفقیت شغلی محسوب می شود. امروزه تعداد فارغ التحصیلان دانشگاهی افزایش زیادی یافته ولی تعداد افرادی که در حوزه تخصصی خود مهارت و تخصص خوبی داشته باشند، بسیار کم است. به عبارتی حتی در شرایط فعلی بازارکار نامناسب کشور، مهندس پزشکی که با علاقه وارد این حوزه شده و مهارت و تخصص خوب و مناسبی کسب کرده است، به راحتی می تواند موقعیت های شغلی بسیار مناسب همراه با درآمدی عالی را پیدا کند.

داشتن علاقه و آشنایی کافی با علومی مانند ریاضیات، فیزیک، شیمی و زیست شناسی

مهندسی پزشکی- توانایی مناسب در حوزه مهندسی مرتبط با تخصص خود – به عنوان مثال مهندس پزشکی بیوالکتریک باید در مباحث برق و الکترونیک و مهندس پزشکی بیومکانیک در مباحث مکانیک تسلط داشته باشد.

خلاقیت و نوآوری – به دلیل جدید بودن این حوزه، بسیاری از زمینه های شغلی به تحقیقات و اختراع روش ها و ابزارهای پزشکی مربوط می شود.

علاقه به کارهای تحقیقاتی – بخشی از کار مهندس پزشکی به پژوهش و تحقیقات مربوط می شود.

آشنایی با بازاریابی و فروش – به خصوص برای مهندسان پزشکی که در کار واردات و صادرات تجهیزات و دستگاه های پزشکی فعالیت می کنند.

آشنایی با زبان انگلیسی برای فهمیدن دستورالعمل های مربوط به نحوه استفاده و بکارگیری دستگاه ها و تجهیزات پزشکی وارداتی، دسترسی داشتن به آخرین اطلاعات و اخبار مرتبط و برقراری ارتباط با شرکت های تحهیزات پزشکی خارجی

امروزه نرم افزارهای رایانه ای یکی از مهم ترین ابزارهای کمکی مهندس پزشکی است که یاری گر او در رسیدن به اهدافش می باشد. اگر به بررسی اجمالی آگهی های استخدامی مهندس پزشکی بپردازید، متوجه خواهید شد اکثر کارفرماها، شرکت ها و سازمان ها یکی از شرایط جذب مهندس پزشکی را تسلط بر نرم افزارهای مربوط به حوزه مهندسی پزشکی قرار داده اند.

بنابراین اگر می خواهید در شغل مهندسی پزشکی موفق باشید، به راحتی و سریعا بتوانید شغل مناسب و پردرآمدی را در حوزه تخصصی خود یعنی مهندسی پزشکی پیدا کنید و یا اگر شاغل در این حوزه هستید و می خواهید پله های ترقی را سریعتر طی کنید، مطمئن باشید یادگیری نرم افزارهای تخصصی مهندسی پزشکی یکی از راه های اصلی و مطمئن برای شماست.

نرم افزار LabVIEW

نرم افزار Pspice

نرم افزار Proteus

نرم افزار MATLAB

برای ورود به شغل مهندسی پزشکی داشتن مدرک در هر یک از گرایش های مختلف رشته مهندسی پزشکی در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری الزامی است.

به دلیل اینکه دروس مهندسی پزشکی در دانشگاه تا حد بسیار زیادی جنبه علمی و نه کاربردی دارد، بسیاری از فارغ التحصیلان رشته مهندسی پزشکی مهارت و توانایی لازم برای ورود به بازارکار را ندارند. از آنجا که برای رفع این مشکل تدبیر خاصی تاکنون از سوی مسئولان و مراکز مربوطه اتخاذ نشده است، دانشجویان رشته مهندسی پزشکی باید خودشان در این زمینه اقدام کنند. بهترین راه برای کسب توانایی و مهارت لارم و کاربردی در حوزه مهندسی پزشکی، گذراندن دوره های کارآموزی مناسب در بیمارستان ها و شرکت های تجهیزات پزشکی است.

از آنجا که قیمت تجهیزات و دستگاه های پزشکی معمولا بسیار بالا است، بحث نحوه صحیح استفاده و نگهداری از آنها برای پزشکان و مراکز مختلفی مانند بیمارستان ها بسیار مهم می باشد. بنابراین مهندسان پزشکی ،که برای رفع این نیاز حضورشان ضروری است، می توانند جذب مراکز درمانی و بیمارستان ها شوند.

بسیاری از ابزار، تجهیزات و دستگاه های پزشکی از کشورهای دیگر به ایران وارد می شوند. در گذشته این پزشکان بودند که کارهای مربوط به سفارش دهی و امور فنی آنها را انجام می دادند که به دلیل نداشتن تخصص کافی و دانش فنی لازم، مشکلات مختلفی به وجود می آمد. به همین دلیل امروزه شرکت های وارد کننده و همچنین صادرکننده این تجهیزات، از مهندسان پزشکی که دانش و تخصص لازم و مرتبط را دارند، استفاده می کنند. شاید بتوان گفت بخش عمده ای از فارغ التحصیلان مهندسی پزشکی جذب این شرکت ها می شوند.

همچنین مهندس پزشکی که تجربه و سرمایه کافی داشته باشد، می تواند به طور مستقل شرکت وارد کننده تجهیزات پزشکی راه اندازی کرده و حتی نمایندگی شرکت های خارجی را بگیرد .

به طور کلی از آنجایی که در حال حاضر حدود ۸۰ درصد صنعت پزشکی کشور ما را تجارت نجهیزات پزشکی تشکیل می دهد، اکثر فارغ التحصیلان مهندسی پزشکی جذب حوزه خرید و فروش تجهیزات پزشکی می شوند.

به دلیل جدید بودن حوزه مهندسی پزشکی زمینه های تحقیقاتی و پژوهشی مناسبی در کشور وجود دارد که مهندسان پزشکی، به خصوص آنهایی که در رده های عالی تحصیل کرده اند، می توانند جذب مراکز تحقیقاتی و پژوهشکده ها شوند.

شرکت ها یا کارخانجات تولید کننده انواع وسایل، تجهیزات و دستگاه های پزشکی از دیگر مکان هایی است که بسیاری از مهندسان پزشکی جذب آنها می شوند.

همچنین در صورت داشتن علاقه به آموزش و مدارک تحصیلی لازم، فارغ التحصیلان مهندسی پزشکی می توانند در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی به آموزش و تدریس و پژوهش بپردازند.

شغل مهندسی پزشکی در بیشتر کشورهای دنیا هم از بازارکار خوبی برخوردار است. ارتباط بسیار نزدیک مهندسی پزشکی با حوزه پزشکی و سلامت انسان ها، موجب وجود نیاز همیشگی و مداوم به این شغل شده است. در سال های اخیر در رتبه بندی های مختلف معمولا این شغل جزء بهترین مشاغل ( از لحاظ درآمدی، آینده شغلی، پیشرفت شغلی و ...) قرار داشته است.

روند استخدام شغل مهندسی پزشکی در برخی از کشورهای جهان

آمریکا – پیش بینی می شود میزان استخدام مهندس پزشکی بین سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰، رشد ۶۲ درصدی خواهد داشت. این در حالی است که متوسط این رشد برای همه مشاغل ۱۴ درصد اعلام شده است.

میزان درآمد مهندس پزشکی با توجه به میزان تجربه، دانش و تخصص، محل و نوع کار متفاوت است. مهندس پزشکی که در بخش دولتی مشغول به کار است، مطابق با قانون مدیریت خدمات کشوری حقوق دریافت می کند. البته معمولا بیشتر مهندسان پزشکی در بخش خصوصی فعالیت کرده و با توجه به معیارهای ذکر شده، معمولا درآمدهای مختلفی دارند.

در کشور ما و حتی در جهان یکی از زمینه های شغلی اصلی برای مهندس پزشکی بخش تجارت و بازرگانی در حوزه تجهیزات، ابزار و دستگاه های پزشکی است. مطابق با آمارهای موجود تعداد زیادی از مهندسان پزشکی جذب این حوزه می شوند. آنهایی که سرمایه، تجربه و شم تجاری خوبی داشته باشند، می توانند به طور مستقل در این زمینه شرکتی تاسیس و در صورت موفقیت می توانند درآمد زیادی کسب کنند.

آمریکا - متوسط درآمد سالیانه مهندس پزشکی در سال ۲۰۱۳، ۸۵.۰۰۰ دلار می باشد.

استرالیا – متوسط درآمد سالانه مهندس پزشکی در استرالیا در سال ۲۰۱۳، ۵۷.۳۰۰ دلار آمریکا می باشد.

انگلستان - متوسط درآمد سالانه مهندس پزشکی در سال ۲۰۱۳، ۴۷.۵۰۰ دلار آمریکا می باشد.

کانادا - متوسط درآمد سالانه مهندس پزشکی در سال ۲۰۱۳، ۵۷.۵۰۰ دلارآمریکا می باشد.

در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی های شخصیتی، ارزش ها، علایق، مهارت ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه و ... برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم ترین این عوامل ویژگی های شخصیتی می باشد. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فردی ویژگی های منحصربه فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت هستند.

به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ های شخصیتی مختلف در تمام مشاغل هستند و نمی توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ های شخصیتی خاصی هستند که در این شغل موفق می شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ های شخصیتی ای که برای این شغل معرفی می شوند، عموما این کار را بیشتر پسندیده و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته اند.

برای شناختن تیپ شخصیتی خود و شناسایی شغل های مربوط به تیپ شخصیتیتان حتما قبل از استخدام آزمون ها و تست های شحصیت شناسی سامانه کارگزینی آنلاین را انجام دهید