سنوات چیست؟ راهنمای جامع حق سنوات و پایه سنوات (سال ۱۴۰۱)
کارگران در تمام دنیا جزو اقشار کم‌درآمد هستند و دولت‌ها تلاش می‌کنند که با تعیین قوانین مختلف، حداقل مبلغ دریافتی این قشر را افزایش دهند. در این راستا مبالغ و مزایای مختلفی در حقوق افراد شاغل در سازمان‌ها و کارگاه‌ها می‌بینیم که برخی از آنها به بررسی دقیق‌تری نیاز دارند. حق سنوات یکی از بخش‌های دریافتی افرادی است که بر طبق قانون وزارت کار مشغول به فعالیت هستند. این مبلغ پرداختی همانند سایر بخش‌های حقوق و مزایا، دارای قوانین و شرایط مختلفی است و در این‌جا قصد داریم به این بپردازیم که سنوات چیست و دانش خود را نسبت به محاسبه سنوات در سال ۱۴۰۱ افزایش دهیم. همراه ما باشید.
سنوات چیست؟
حق سنوات یکی از مزایای اجباری می باشد که کارفرما مکلف به محاسبه و پرداخت آن به کارگر است. حق سنوات در واقع پاداش پایان خدمت کارگر می باشد که پس از فراغت از کار آن را دریافت می نماید و میزان آن معادل با یک ماه از آخرین دستمزد ثابت دریافتی وی می باشد. این فراغت از کار شامل موارد زیر است:
بازنشستگی
از کار افتادگی
فوت
استعفا
و…
در روز های پایانی سال، یکی از مهم ترین موضوعات در رابطه با کسب و کار، محاسبه عیدی و سنوات کارمندان؛ کارگران و صاحبان کسب و کار می باشد که بر اساس پایه حقوق تعیین می گردد.
سنوات آخر خدمت یا حق سنوات یکی از بخش‌های اجباری پرداختی از سوی کارفرماها است که باید به کارگران تعلق بگیرد. حق سنوات که آن را با نام مزایای پایان خدمت نیز می‌شناسند، مبلغی معادل یک ماه آخرین مزد دریافتی فرد است که در ازای هر یک سال، یک ماه محاسبه شده و در زمان اتمام کار کارگر، به او تعلق می‌گیرد.
برای مثال سنوات ۳ سال فرد، معادل ۳ ماه به مبلغ آخرین حقوق او است. نوع پایان یافتن همکاری افراد با کارفرما در پرداخت حق سنوات هیچ تاثیری ندارد و اگر این همکاری به هر شکلی مثل اخراج، استعفا، بازنشستگی، از کار افتادگی، فوت و البته پایان قرارداد همکاری انجام شود؛ کارفرما موظف است حق سنوات را پرداخت کند.
نکته مهم این است که تا پیش از سال ۹۹ مبنای پرداخت سنوات، مزد ثابت فرد بوده، این قانون از سال ۹۹ تغییر کرده و میزان آن معادل دریافتی فرد است. با توجه به این موضوع، باید بگوییم که پرداخت سنوات تمام بخش‌های موجود در ماده ۳۴ و ۳۵ قانون کار را در بر می‌گیرد و مزایایی شامل حق عائله مندی، حق مسکن، بن کارگری و حتی مزایای غیر نقدی نیز در محاسبه میزان سنوات ۹۹ تاثیرگذار خواهد بود.
طبق قوانین وزارت کار، هر فردی که با کارگاه یا شرکتی به‌صورت رسمی یا غیر رسمی قرارداد ببندد، واجد شرایط دریافت سنوات شده و کارفرما وظیفه پرداخت آن را برعهده خواهد داشت. هدف پرداخت سنوات علاوه بر کسری میزان حقوق و درآمد افراد، افزایش انگیزه آنها در راستای افزایش کیفیت و بازده کاری آنها است. حال که متوجه شدید سنوات چیست باید با تفاوت حق سنوات و پایه سنوات نیز آشنا شوید.
تفاوت حق سنوات و پایه سنوات چیست؟
.jpg)
پس از این که متوجه شدید سنوات چیست، درباره آن احتمالا با دو عبارت مختلف در مواقع گوناگون روبه‌رو می‌شوید که شامل حق سنوات و پایه سنوات است. این دو تفاوت‌های واضحی با یکدیگر دارند و برای شناخت حقوق خود، باید با معنای دقیق هر کدام از آنها آشنا شویم.
پایه سنوات: این مبلغ به‌صورت ماهانه به کارمندان اعطا می‌شود و می‌توان آن را مزایای جانبی نامید و این امکان نیز وجود دارد که با جمع مبلغ در طی یک سال، مجموع آن در پایان سال پرداخت شود. بنابراین مبلغی که تحت عنوان سنوات و عیدی پرداخت می‌شود، پایه سنوات فرد است. پایه سنوات به‌محض شروع کار و ماهانه به افراد تعلق می‌گیرد و فرد از همان تاریخ شروع کار می‌تواند این مبلغ را همراه با حقوق دریافت کند؛
حق سنوات: حق سنوات به‌معنای پاداش کار است و در پایان سال یا پایان کار به کارگران و کارمندان پرداخت شده و مبلغ آن با میزان پایه حقوق برابر است.حق سنوات با عناوین مختلفی هم‌چون مزایای پایان خدمت یا مزایای پایان کار نیز شناخته می‌شود.
قوانین و شرایط دریافت سنوات چیست؟
پیش از بررسی انواع قانون سنوات باید به میزان مبلغ سنوات بپردازیم. این مبلغ از سوی شورای عالی کار و در پایان هر سال شمسی به‌صورت رسمی اعلام می‌شود. این شورا مبلغ سنوات را برای یک روز تعیین می‌کند و برای محاسبه میزان ماهانه یا سالانه، باید آن را در اعداد مشخص ماه یا سال ضرب کنیم. بدیهی است که پرداخت سنوات همانند سایر قوانین موجود، وجوه مختلفی دارند و در این بخش به بررسی کامل شرایط و قوانین آن خواهیم پرداخت.
مهمترین قانون سنوات این است که پس از چند سال، با نرخ جدید سال جاری محاسبه خواهد شد. برای مثال فردی که ۱۵ سال سنوات را دریافت نکرده و امسال برای دریافت آن اقدام کند، مبلغ آن معادل سنوات معین شده در سال ۱۴۰۱ به‌ازای هر سال اشتغال خواهد بود.
دیگر موضوع مهمی که تمام افراد باید درمورد قانون سنوات بدانند این است که پرداخت سنوات اجباری است و کارفرما موظف به پرداخت آن است.
به‌صورت کلی شورای عالی کار در رابطه با پایه سنوات پرداختی، یک بیانیه کامل صادر کرده که مهمترین بخش‌های آن شامل این موارد است:
تعویض کارفرما در یک محیط، تأثیری در سنوات پرداختی نخواهد داشت و کارفرمای جدید موظف است سنوات مشخص‌شده را به تمام کارگران پرداخت کند؛
سنوات به کارگران فصلی نیز تعلق می‌گیرد و این گروه با توجه به مدت زمان کارکردشان، باید حق سنوات را دریافت کنند؛
دانشجویان و دانش‌آموزانی که در مشاغل تابستانی فعالیت می‌کنند، واجد شرایط دریافت سنوات نیستند؛
تمام سازمان‌ها، شرکت‌ها و کارگاه‌ها باید به تمام کارگران و کارمندان خود (رسمی یا غیر رسمی) سنوات پرداخت کنند؛
حتی افرادی که استعفا داده و شغل خود را ترک می‌کنند نیز شامل کسانی هستند که سنوات به آنها تعلق خواهد گرفت؛
پرداخت سنوات به مدت قرارداد فرد ارتباطی ندارد و کارگر بر اساس سابقه کاری خود، سنوات می‌گیرد؛
اگر سابقه کاری فرد کمتر از یک سال باشد، میزان مبلغ پرداختی بر اساس میزان کارکرد و روزهای فعالیت او محاسبه و پرداخت خواهد شد؛
دریافت سنوات برای کارگران ساعتی و پاره‌وقت به اندازه کارکرد آنها خواهد بود. میزان سنوات برای این افراد با محاسبه میانگین دریافتی در ۹۰ روز کاری است.
تقریبا این موارد تمام قوانین پرداخت سنوات را در بر می‌گیرند. اما اگر جزو افرادی هستید که از سوی کارفرما مبلغی به‌عنوان سنوات دریافت نکرده‌اید؛ می‌توانید برای شکایت از کارفرما به اداره کار مراجعه کنید و سنوات خود را دریافت کنید. تا به اینجای کار با این که سنوات چیست و چه قوانینی دارد آشنا شدیم. در ادامه به نحوه محاسبه سنوات می‌پردازیم.
میزان سنوات چقدر است؟
شورای عالی کار در پایان هر سال، میزان پایه حقوق و همچنین پایه سنوات را اعلام می‌کند. عددی که برای پایه سنوات توسط این شورا اعلام می‌شود برای یک روز است و برای محاسبه ماهانه آن، باید عدد اعلام شده را در ۳۰ (تعداد روزهای هر ماه) ضرب کنید.
نحوه محاسبه سنوات در سال ۱۴۰۱
(7).jpg)
برای اطلاع از مبلغ دقیق سنوات، باید نحوه محاسبه سنوات را فرا بگیرید. همان‌طور که بالاتر اشاره شد، ما در مسئلۀ محاسبه سنوات با دو مفهوم روبه‌روییم: حق سنوات و پایه سنوات.
فرمول محاسبۀ حق سنوات این‌گونه است:
حق سنوات = حقوق پایه در حکم [ضرب‌در] کارکرد سنوات [تقسیم‌بر] ۳۶۵
برای محاسبه پایه سنوات نیز از فرمول زیر استفاده می‌شود:
پایه سنوات = پایه سنوات ماهانه [تقسیم‌بر] ۳۰ [ضرب‌در] کارکرد ماه
مبلغ پایه سنوات ماهانه در سال ۱۴۰۱ از سوی اداره کار در آینده‌ای نه‌چندان دور اعلام خواهد شد که به کارگران واجد شرایط پرداخت می‌شود. بد نیست بدانید اگر قرار است سنوات در پایان کار شما با مجموعه و سازمان پرداخت شود، مبلغ پرداختی از مالیات معاف خواهد بود. نکته دیگر اینکه فرمول محاسبه ذخیره سنوات بر اساس آخرین حقوق دریافتی شما خواهد بود و این یکی از مزایای بسیار خوب دریافت سنوات در پایان قرارداد کار است.
ماده 21 قانون کار:
بر اساس این ماده، سنوات مزایای پایان کار، حق سنوات و مزد پایان کار کارگر، معادل یک ماه آخر حقوق دریافتی وی می باشد که کارفرما موظف به پرداخت آن است.
این سنوات، پس از پایان کار و یا فسخ قرارداد به کارگر پرداخته می شود. لازم به ذکر است که این مبلغ برای افرادی که زیر یک سال کار می کنند، به نسبت مدت زمان کارکردشان محاسبه و پرداخت می گردد.
پایه سنوات به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟
تا قبل از سال ۹۲ تنها افراد رسمی مشمول پرداخت پایه سنوات می‌شدند و این هزینه تنها به آنها تعلق می‌گرفت. اما در سال ۹۲ طبق مصوبه‌ی وزارت کار، تمام کارگاه‌ها، شرکت‌ها و سازمان موظف به پرداخت پایه سنوات به تمام کارمندان و کارگران رسمی و غیررسمی شدند.
حق سنوات به چه کسانی تعلق نمی‌گیرد؟
شاید شنیده باشید که می‌گویند، افرادی که از شغل خود استعفا می‌دهند و شرکت را ترک می‌کنند مشمول دریافت پایه سنوات نمی‌شوند. باید بگوییم که این گفته کاملا اشتباه است و هر فردی با هر سابقه کاری چه رسمی و چه غیررسمی مشمول دریافت پایه سنوات می‌شود. در اصل باید بگوییم که کارفرمایان موظف به پرداخت سنوات به تمام کارمندان خود هستند و این موضوع امری اجباری در هر شرکتی محسوب می‌شود. حتی اگر کارمندی شرکت را ترک کند، کارفرما باید با توجه به تعداد روزهایی که او در شرکت کار کرده است به او سنوات دهد.
البته باید عنوان کنیم که این قانون سال‌ها پیش در وزارت کار تصویب شده بود و هر کارمندی که کار خود را ترک می‌کرد، مشمول دریافت سنوات نمی‌شد. اما این قانون از قوانین پرداخت سنوات حذف شده است و در حال حاضر این قانون وجود خارجی ندارد و کارفرما ملزم به پرداخت سنوات بر اساس قانون جدید سنوات است.
نکته‌ای که در برخی شرکت‌ها دیده می‌شود این است که آنها از کارمندان خود در برگه قرارداد رضایت بابت دریافت سنوات می‌گیرند. یعنی آنها بابت چیزی که حقشان است امضا و رضایت می‌دهند و این در نوع خود بسیار جالب است.
مفهوم حقوق اصلی:
حقوق اصلی به مواردی گفته می شود که در چند ماه متوالی، به همراه حقوق اصلی به کارگر پرداخت می گردد. از جمله این پرداختی ها می توان به موارد زیر اشاره نمود:
حق اولاد
حق مسکن
حق ایاب و ذهاب
فوق العاده های بدی آب و هوا
محرومیت از تسهیلات زندگی
محل خدمت
اشتغال خارج از مرکز
شرایط محیط کار
نوبت کاری
کشیک
جذب
مفهوم مزایا مستمر:
برای محاسبه مزایای مستمر کافی است تعداد روز های کارکرد کارگر را ضرب در 365 روز و تقسیم بر حقوق پایه نمود.
زمان خاتمه قراداد و پرداخت سنوات:
اخراج موجه شخص
ازکارافتادگی کلی
بازنشستگی
پایان کار در قرارداد های معین
استعفای کارگر
فوت بیمه شده
فسخ قرارداد مطابق متن قرارداد
سنوات کارگران غیر رسمی به چه صورت است؟
همان‌طور که عنوان کردیم وزارت کار و تعاون در سال ۹۲، بخشنامه‌ای را تنظیم کرد و در آن به این اشاره شد که کارگران غیررسمی و قراردادی نیز به همان میزان که کارگران رسمی پایه سنوات دریافت می‌کنند، دریافت سنوات خواهند داشت و هیچ فرقی بین آنها نیست.
در این بخشنامه آمده است که پرداخت سنوات به هیچ عنوان با مدت قرارداد ارتباط ندارد و کارگر بر اساس میزان سابقه کاری که دارد سنوات دریافت می‌کند. میزان سنوات هر کارگر به این صورت محاسبه می‌شود که اگر یک سال سابقه کار داشته باشد به اندازه یک ماه پایه حقوق دریافت می‌کند و اگر سابقه کاری آن کمتر از یک سال باشد، میزان سنوات پرداختی به اندازه میزان کارکرد و روزهای کاری او خواهد بود.
کارگرانی که با شرکت‌های پیمانکاری نیز کار می‌کنند باید سنوات را دریافت کنند و رفت و آمد در مدیریت این شرکت‌ها به هیچ عنوان بر دریافت سنوات آنها تاثیر ندارد و پیمانکار موظف به پرداخت آن است.
کارمندان ساعتی و پاره وقت نیز به اندازه میزان کارکردی که داشتند سنوات دریافت می‌کنند. میزان سنوات آنها بر اساس میانگین دریافتی آنها در آخرین ۹۰ روز کار محاسبه می‌شود.
البته باید به نکته اشاره کنیم که بر اساس بخشنامه شورای عالی کار، پایه سنوات به دانشجویان و دانش‌آموزانی در تابستان مشغول به کار می‌شوند، تعلق نمی‌گیرد و این را می‌توان جزء موارد استثنا در این بخشنامه در نظر گرفت.
در صورت عدم پرداخت پایه سنوات چه باید کرد؟
در صورتی که کارفرما و مدیری سنوات را پرداخت نکند، کارمند و یا کارگر می‌تواند به اداره کار شکایت کند و همان میزان سنواتی که طلب دارد را از او بگیرد.
مفهوم پایه سنوات:
پایه سنوات برای کارگاه هایی مورد استفاده قرار می گیرد که بر اساس طرح طبقه بندی مشاغل پیش می روند و پایه سنوات به حداقل حقوق آنها اضافه می شود.
در واقع می توان گفت که پایه سنواتی، بخش حمایتی حقوق به شمار می رود که معمولا به منظور جبران نمودن حداقل دستمزد، پرداخت می شود. این موضوع، توسط شورای عالی کار هر ساله تغییر، تصویب و ابلاغ می گردد.
بر اساس بخشنامه ای که در سال 1392 توسط وزارت کار ابلاغ شد، تفاوتی بین کارگران قراردادی و رسمی در پرداخت حق سنوات وجود ندارد.
نحوه محاسبه پایه سنوات:
.jpg)
محاسبه سنوات به صورت ماهانه محاسبه می گردد که در صورت یک ساله بودن سابقه کار از آن استفاده می شود. اما در سال های پس از تطبیق، با توجه به درصد هایی که شورای عالی کار اعلام می کند، افزایش می یابند.
(تعداد روز های کاری ماه × x) + حقوق پایه ماهانه اعلام شده در سال جاری = حقوق پایه ماهانه در سال دوم
که x مبلغ سنوات برای سال جاری می باشد.
چند نکته در مورد سنوات:
برای محاسبه سنوات برای سال هایی غیر از سال اول باید از جدول حقوق و دستمزد که توسط سازمان کار ارائه شده است، استفاده نمود.
پایه سنوات شامل دانشجویان و دانش آموزانی که مشاغل تابستانی دارند نمی شود
پایه سنوات با سنوات خدمت (پاداش پایان کار) متفاوت است و بر اساس ماده ۲۴ کارفرما موظف است معادل آخرین حقوق کارگر را به عنوان پایان کار به وی بپردازد.
در سال n میزان پایه سنوات x تومان است که این مبلغ به صورت روزانه به حساب کارگران ثبت می گردد و در پایان سال به آنان تقدیم می شود.
تعویض کارفرما ربطی به سنوات ندارد و کارفرمای جدید نیز موظف است سنوات کارگرانی را که یک سال است مشغول به کارند را بپردازد.
به کارگران فصلی نیز با توجه به میزان کارکردشان سنوات تعلق می گیرد و برای محاسبه این میزان سنوات باید به تبصره هایی که در این زمینه وجود دارند مراجعه کرد.
اگر سال n چهارمین سال کار یک کارگر باشد علاوه بر پایه سنوات این سال مبلغ سال های دیگر نیز به حساب وی و به صورت تصاعدی منظور می گردد.
پرسش و پاسخ متداول در مورد سنوات:
(6).jpg)
آیا حق سنوات اجباری می باشد؟
حق سنوات از مزایای اجباری می باشد که کارفرمایان موظف به پرداخت آن می باشند. کارگران می توانند این مبلغ را بعد از فراقت از کار و دریافت کنند و اینکه، یکی از مهمترین موضوعات کسب و کار برای روزهای پایانی سال می باشد.
میزان سنوات پرداختی چقدر می باشد؟
میزان و مبلغ سنوات، برابر با آخرین دستمزد ثابت دریافتی کارکنان می باشد.
فراقت از کار شامل چه مواردی می باشد؟
فراقت از کارشامل: بازنشستگی، ازکارافتادگی، فوت، استعفاء، پایان کار در قراردادهای معین و فسخ قرارداد بر اساس مفاد ذکر شده در آن می باشد.
میزان محاسبه سنوات به چه صورت می باشد؟
تمامی واحدهای اقتصادی که موظف به اطاعت از قانون کار می باشند، باید به همه کارکنان خود به میزان شصت روز از آخرین دستمزد آنان را برای عیدی و سنوات به آن ها پرداخت کنند.
میزان سنوات دریافتی برای واحدهای اقتصادی که بر اساس طبقه بندی مشاغل پیش می روند به چه صورت می باشد؟
پایه سنوات برای این واحد ها که بر اساس طبقه بندی مشاغل می باشند، به حداقل حقوق آن ها تعلق می گیرد و این مورد به وسیله شورای عالی کار در هر سال تغییر، تصویب و ابلاغ می شود.
آیا برای پرداخت سنوات بین کارکنان رسمی و قراردادی تفاوتی وجود دارد؟
بر اساس بخشنامه تصویب شده از وزارت کار، برای پرداخت حق سنوات بین کارکنان رسمی و قراردادی تفاوتی وجود ندارد.
آیا به مشاغل تابستانی سنوات تعلق می گیرد؟
خیر، دانشجویان و دانش آموزان که دارای مشاغل تابستانی می باشند، مشمول سنوات نمی باشند.
آیا در صورت تعویض کارفرما برای یک واحد اقتصادی، سنوات کارکنان تغییر می کند؟
خیر، در صورتی که کارفرما تغییر کند و شخص دیگری کارفرمای آن واحد اقتصادی بشود، این کارفرمای جدید، موظف به پرداخت سنوات کارکنان می باشد.
میزان سنوات برای کارکنان فصلی به چه صورت می باشد؟
کارکنان فصلی هم دارای سنوات می باشند و به آن ها بر اساس کارکردشان، سنوات تعلق می گیرد. برای میزان این سنوات باید به تبصره های موجود در این زمینه، مراجعه کنید.
جمع‌بندی نهایی
در این مطلب متوجه شدید که سنوات چیست و همچنین دریافتید حق سنوات برای تأمین بخشی از مخارج افراد تعیین شده و پرداخت آن از سوی کارفرما ضروری است. بخشنامه حق سنوات یا قانون سنوات کارگران جزو مواردی است که به‌عنوان کارگر یا کارفرما باید همیشه از آن مطلع باشید و آخرین اخبار آن را از مراجع معتبر پیگیری کنید. همچنین فرمول‌های محاسبه سنوات در سال ۱۴۰۱ را نیز بررسی کردیم تا بتوانید به راحتی حق سنوات و پایه سنوات خود را محاسبه کنید.